Od 1 stycznia 2026 roku import towarów objętych mechanizmem CBAM na teren Unii Europejskiej będzie możliwy wyłącznie przez upoważnionych zgłaszających. Oto kompleksowy przewodnik po nowych wymogach i procedurach.

Czym jest CBAM i dlaczego to ważne?

CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) to unijny mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji dwutlenku węgla. Jego głównym celem jest ustalenie ceny CO₂ emitowanego podczas produkcji towarów wysokoemisyjnych wprowadzanych do UE oraz zachęcanie do czystszej produkcji przemysłowej w krajach spoza Unii.

Mechanizm ten stanowi kluczowy element unijnego pakietu Fit for 55 i ma zapobiegać tzw. carbon leakage – czyli przenoszeniu produkcji wysokoemisyjnej poza granice UE w celu uniknięcia kosztów związanych z systemem EU ETS.

Kluczowa zmiana od 1 stycznia 2026

Od 1 stycznia 2026 roku towary objęte mechanizmem CBAM mogą być przywożone na obszar celny Unii wyłącznie przez upoważnionego zgłaszającego CBAM (UZ CBAM).

To fundamentalna zmiana w stosunku do okresu przejściowego (2023-2025), podczas którego importerzy mieli jedynie obowiązki sprawozdawcze. Od nowego roku bez odpowiedniego statusu import towarów CBAM powyżej określonych progów nie będzie możliwy.

Kto musi ubiegać się o status UZ CBAM?

Wniosek o przyznanie statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM składa:

• Importer mający siedzibę w państwie członkowskim UE – przed przywozem towarów na obszar celny Unii
• Pośredni przedstawiciel celny – jeżeli importer wyznaczył takiego przedstawiciela i ten wyrazi zgodę na działanie w charakterze UZ CBAM

Wyjątek: próg 50 ton

Importerzy nie muszą posiadać statusu UZ CBAM, jeżeli masa netto towarów CBAM przywożonych w danym roku kalendarzowym nie przekracza łącznie 50 ton. Dotyczy to całości importu dokonanego na terytorium celnym Unii Europejskiej.

Uwaga: Próg 50 ton NIE ma zastosowania do importu energii elektrycznej i wodoru. Obowiązki CBAM dotyczą tych produktów niezależnie od ilości importu.

Jak złożyć wniosek o status UZ CBAM?

Krok 1: Rejestracja na PUESC

Dostęp do rejestru CBAM wymaga uzyskania uprawnienia na Platformie Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych (PUESC). Jeśli jeszcze nie masz zarejestrowanego uprawnienia Dostęp do rejestru CBAM, pilnie dokonaj rejestracji.

Dobra wiadomość: Importerzy, którzy już posiadają dostęp do rejestru przejściowego CBAM i mają zarejestrowane uprawnienie Dostęp do rejestru CBAM, otrzymają dostęp do portalu zgłaszającego CBAM automatycznie.

Krok 2: Złożenie wniosku

Wniosek o status składa się elektronicznie w unijnym portalu zgłaszającego CBAM. Dostęp do portalu uzyskuje się za pośrednictwem PUESC.

Uruchomienie procesu składania wniosków nastąpi 1 grudnia 2025 roku.

Krok 3: Oczekiwanie na decyzję

Organem właściwym do rozpatrzenia wniosku i udzielenia statusu jest Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Poznaniu. Na przyznanie statusu UZ CBAM organ ma 120 dni.

Import w okresie oczekiwania na decyzję

Od 1 stycznia 2026 roku możesz przywozić towary CBAM powyżej progu 50 ton, jeżeli złożyłeś wniosek o przyznanie statusu UZ CBAM. Zanim zostanie zakończony proces przyznania tego statusu, importer może dokonywać przywozu towarów CBAM na podstawie złożonego wniosku.

Warunek: Wniosek musi być złożony najpóźniej do 31 marca 2026 roku i przed przywozem towarów CBAM na obszar celny Unii.

Gwarancja CBAM – kiedy jest wymagana?

Importer lub jego pośredni przedstawiciel celny musi złożyć gwarancję, jeżeli spełnia oba poniższe warunki:

• Złożył wniosek o przyznanie statusu UZ CBAM
• Prowadzi działalność krócej niż przez okres dwóch ostatnich lat obrotowych poprzedzających rok, w którym wniosek został złożony

Złożenie gwarancji w takim przypadku jest obowiązkowe w celu wykazania zdolności finansowej i operacyjnej do wypełnienia zobowiązań wynikających z rozporządzenia CBAM.

Gwarancję składa się do organu, do którego został złożony wniosek o przyznanie statusu UZ CBAM (Dyrektor IAS w Poznaniu). Ten sam organ monitoruje i zwalnia gwarancję.

Kluczowe daty do zapamiętania

• 1 grudnia 2025 – uruchomienie procesu składania wniosków o status UZ CBAM
• 1 stycznia 2026 – wejście w życie obowiązku posiadania statusu UZ CBAM dla importerów towarów CBAM powyżej progu 50 ton
• 31 marca 2026 – ostateczny termin złożenia wniosku dla importerów chcących korzystać z możliwości importu na podstawie złożonego wniosku

Co powinieneś zrobić już teraz?

• Sprawdź czy Twoje produkty importowane podlegają pod CBAM (cement, żelazo i stal, aluminium, nawozy, wodór, energia elektryczna)
• Oszacuj roczny wolumen importu – czy przekraczasz próg 50 ton?
• Zarejestruj się na PUESC i uzyskaj uprawnienie Dostęp do rejestru CBAM, jeśli jeszcze tego nie zrobiłeś
• Przygotuj dokumentację niezbędną do złożenia wniosku
• Rozważ czy potrzebujesz gwarancji CBAM

Podsumowanie

Wprowadzenie obowiązku posiadania statusu upoważnionego zgłaszającego CBAM to kolejny krok w realizacji unijnej polityki klimatycznej. Dla importerów oznacza to nowe obowiązki administracyjne, ale również szansę na uporządkowanie procesów związanych z importem towarów wysokoemisyjnych.

Kluczem do sukcesu jest odpowiednie przygotowanie – im wcześniej rozpoczniesz procedurę uzyskania statusu UZ CBAM, tym płynniej przejdziesz przez okres przejściowy.

Potrzebujesz wsparcia w procesie uzyskania statusu UZ CBAM? Skontaktuj się z nami – pomożemy Ci przejść przez wszystkie etapy procedury i przygotować niezbędną dokumentację.

Przydatne źródła

• Ministerstwo Klimatu i Środowiska – informacje o CBAM
• KOBIZE – Krajowy Ośrodek Bilansowania i Zarządzania Emisjami
• Komisja Europejska – strona CBAM
• PUESC – rejestracja i dostęp do portalu CBAM

Podstawa prawna

Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/956 z dnia 10 maja 2023 r. ustanawiające mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO₂ (Dz. Urz. UE L 130 z 16.05.2023, str. 52), zmienione rozporządzeniem (UE) 2025/2083 z dnia 8 października 2025