Dnia 21 października 2025 r. Komisja Europejska ogłosiła kluczową propozycję zmian w zakresie wdrażania rozporządzenia EUDR (EU Deforestation Regulation), czyli unijnego aktu, który ma zapewnić, że towary trafiające na rynek UE nie przyczyniają się do wylesiania ani degradacji lasów. Najnowszy komunikat Komisji (IP/25/2464) ma strategiczne znaczenie zarówno dla dużych importerów, jak i dla małych producentów i handlowców w całym łańcuchu dostaw.
Dlaczego Komisja wprowadza zmiany?
Zgodnie z pierwotnym harmonogramem, EUDR miał zacząć obowiązywać od 30 grudnia 2025 r. dla dużych firm oraz od czerwca 2026 r. dla mikro i małych przedsiębiorstw. Jednak analiza gotowości technicznej i liczby spodziewanych operacji w systemie EUDR Information System (TRACES) wykazała, że infrastruktura informatyczna jest zagrożona przeciążeniem. System, który ma obsługiwać miliony oświadczeń due diligence, wymaga dodatkowego czasu na stabilizację i testy.
Komisja zaproponowała więc ukierunkowane rozwiązania („targeted solutions”), które mają ułatwić wdrożenie przepisów i ograniczyć ryzyko paraliżu administracyjnego. Priorytetem jest teraz sprawność i wykonalność, a nie szybkie wejście w życie przepisów.
Najważniejsze propozycje zmian
1. Jedno oświadczenie na cały łańcuch dostaw
Dotychczas regulacja zakładała, że każdy podmiot w łańcuchu dostaw – od importera po producenta końcowego – musi składać własne oświadczenie należytej staranności (DDS). Komisja proponuje uproszczenie:
Tylko pierwszy operator (np. importer ziaren kawy, drewna czy kakao) będzie odpowiedzialny za złożenie oświadczenia w systemie.
Dalsi uczestnicy łańcucha (np. producenci czekolady, mebli czy papieru) będą mogli powoływać się na to jedno, pierwotne oświadczenie. To znacząco ograniczy duplikację raportów i uprości administrację dla tysięcy europejskich firm.
2. Uproszczenia dla mikro i małych przedsiębiorstw
Dla mikro i małych operatorów z krajów niskiego ryzyka Komisja przewiduje jednorazową, prostą deklarację w systemie IT, zamiast regularnych oświadczeń. Jeżeli dane o pochodzeniu surowców są już dostępne w krajowych bazach (np. w systemach państw członkowskich), przedsiębiorcy nie będą musieli wprowadzać ich ponownie. To rozwiązanie obejmie praktycznie wszystkich rolników i leśników w UE.
3. Nowe terminy wdrożenia
Komisja zaproponowała również korektę terminów obowiązywania EUDR:
-
duże i średnie przedsiębiorstwa: nadal od 30 grudnia 2025 r., ale z 6-miesięcznym okresem przejściowym dla kontroli i egzekwowania;
-
mikro i małe przedsiębiorstwa: nowy termin to 30 grudnia 2026 r. (wcześniej planowano 30 czerwca 2026 r.).
Ta zmiana pozwoli uniknąć przeciążenia systemu oraz da więcej czasu na testy, szkolenia i pełne wdrożenie infrastruktury informatycznej.
Utrzymanie ambicji klimatycznych
Komisja podkreśla, że uproszczenia nie oznaczają rezygnacji z ambicji klimatycznych EUDR. Rozporządzenie pozostaje jednym z filarów Europejskiego Zielonego Ładu i strategii ochrony różnorodności biologicznej. Celem jest nadal to, by towary takie jak soja, kawa, kakao, drewno, kauczuk czy olej palmowy trafiające na rynek UE były „deforestation-free”.
Równocześnie KE zapowiada kontynuację działań wspierających:
-
uruchomienie „helpdesku” dla MŚP,
-
dalsze publikacje wytycznych i FAQ (czwarta aktualizacja z kwietnia 2025 r.),
-
rozwój benchmarkingu krajów niskiego i wysokiego ryzyka.
Znaczenie dla biznesu
Propozycja Komisji to długo oczekiwana korekta kursu. Przedsiębiorstwa otrzymają więcej czasu na wdrożenie systemów IT, doprecyzowanie relacji z dostawcami i integrację danych geolokalizacyjnych w ramach swoich procedur due diligence.
Jednocześnie „pierwszy operator” w łańcuchu dostaw – importer lub producent w UE – zyska większy ciężar odpowiedzialności prawnej, ponieważ jego oświadczenie DDS stanie się podstawą dla całego łańcucha.
Warto zatem podkreślić, że mimo planowanego przesunięcia terminów, firmy nie powinny zwlekać z przygotowaniami. Integracja procesów due diligence, weryfikacja łańcucha dostaw i budowa wewnętrznego systemu raportowania (RMS EUDR) pozostają kluczowe dla zachowania zgodności w 2026 roku.
Kontekst polityczny
Komisja wyraźnie zachowuje równowagę pomiędzy ambicją klimatyczną a pragmatyzmem gospodarczym. Propozycja wpisuje się w szerszy pakiet działań legislacyjnych dotyczących uproszczenia sprawozdawczości ESG i przeciwdziałania nadregulacji. Według szacunków KE, zaproponowane zmiany mogą zmniejszyć koszty administracyjne nawet o 30%.
Projekt trafi teraz do Parlamentu Europejskiego i Rady UE, które muszą formalnie zatwierdzić zmianę do końca 2025 r. Jeżeli nie uda się tego zrobić, EUDR wejdzie w życie w dotychczasowym terminie (30 grudnia 2025 r.), dlatego Komisja przygotowuje plan awaryjny (contingency plan).
Podsumowanie
Propozycja Komisji to sygnał, że wdrożenie EUDR będzie oparte na solidności i interoperacyjności danych, a nie na pośpiechu legislacyjnym. Uproszczenia są mile widziane przez branżę, ale jednocześnie przesuwają większą odpowiedzialność na pierwszych operatorów – importerów i producentów wprowadzających towary na rynek UE.
Dla firm oznacza to jedno: rok 2025 będzie kluczowy dla budowy gotowości systemowej, cyfrowej i dowodowej. Ci, którzy już dziś integrują procesy due diligence z narzędziami analitycznymi (takimi jak Reporting Assistant), zyskają przewagę w momencie wejścia regulacji w pełni w życie.
