Dnia 2 lipca 2025 roku Komisja Europejska ogłosiła propozycję nowelizacji unijnego prawa klimatycznego, wprowadzając nowy wiążący cel: redukcja emisji netto o 90% do 2040 roku (w stosunku do poziomu z 1990 r.). To najambitniejszy krok UE w historii polityki klimatycznej i zarazem wyraźny sygnał, że Europa zamierza zachować pozycję globalnego lidera w zakresie ochrony klimatu.
Nowa propozycja nie dotyczy wyłącznie środowiska – to kompleksowa wizja transformacji gospodarki europejskiej. W jej centrum znajduje się dążenie do nowoczesnego, niskoemisyjnego przemysłu, odpornego na kryzysy i konkurencyjnego wobec gospodarek spoza UE. Właśnie dlatego Komisja podkreśla znaczenie integracji polityki przemysłowej, energetycznej i handlowej.
Obok planów rozszerzenia systemu ETS (EU Emissions Trading System) i utworzenia nowego programu wsparcia „Clean Industrial Deal”, mechanizm CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) zyskuje jeszcze większe znaczenie jako narzędzie chroniące europejskie firmy przed nierówną konkurencją ze strony producentów spoza UE, którzy nie ponoszą kosztów emisji.
Co się zmienia i jakie są główne założenia nowego pakietu klimatycznego?
Przede wszystkim nowe założenia są konkretne, jasne i dostosowane do nowych wyzwań w UE i jej gospodarki. Najważniejsze z nich omawiamy poniżej:
- 📈 Cel: −90% emisji netto do 2040 r.
Nowy cel stanowi istotny krok w kierunku neutralności klimatycznej i oznacza konieczność radykalnych zmian w całej gospodarce europejskiej – od przemysłu, przez energetykę, po rolnictwo i transport. - ♻ Możliwość wykorzystania do 3% międzynarodowych offsetów od 2036 r.
Firmy będą mogły pokrywać część swoich zobowiązań emisyjnych z projektów pochłaniających CO₂ poza UE – np. zalesianie, odtwarzanie torfowisk. Komisja zastrzega, że offsety mają być rygorystycznie certyfikowane i jedynie uzupełnieniem, a nie substytutem redukcji emisji. - ⚖️ Włączenie technologii pochłaniania CO₂ (CCS, DAC) do systemu ETS
System handlu emisjami ETS obejmie także technologie takie jak wychwyt i składowanie dwutlenku węgla (CCS) oraz bezpośrednie wychwytywanie CO₂ z powietrza (DAC). To otwiera nowe możliwości inwestycyjne dla przemysłu ciężkiego i energetyki. - ⚡ Inicjatywa „Clean Industrial Deal”
Nowy program wsparcia dla przemysłu ma uprościć zasady pomocy publicznej oraz stworzyć zachęty inwestycyjne dla niskoemisyjnych projektów przemysłowych. Zakłada m.in. przyspieszenie wydawania pozwoleń oraz uproszczone finansowanie inwestycji zgodnych z celem −90%. - 🌱 Potwierdzenie strategicznej roli CBAM i zapowiedź jego rozszerzenia
Komisja Europejska uznaje CBAM za kluczowy filar polityki klimatycznej i przemysłowej. W komunikacie pojawia się zapowiedź jego rozszerzenia na kolejne sektory – m.in. tworzywa sztuczne i chemikalia – oraz rozważenie wykorzystania dochodów z CBAM do finansowania transformacji.
CBAM (Carbon Border Adjustment Mechanism) jest nie tylko mechanizmem przejściowym, ale coraz wyraźnej przedstawiany jako filar nowego porządku klimatyczno-gospodarczego UE. W kontekście nowego celu −90%, CBAM pełni trzy strategiczne funkcje:
1. Ochrona konkurencyjności
CBAM zapobiega tzw. „carbon leakage” – czyli przenoszeniu produkcji do krajów o niższych standardach emisyjnych. Wzrost kosztów emisji w UE wymaga zewnętrznych narzędzi ochrony producentów.
2. Przejrzystość w łańcuchach dostaw
Importerzy muszą przedstawić dane dotyczące wbudowanych emisji CO₂, co poprawia jakość danych klimatycznych i wpływa na wybory zakupowe.
3. Finansowanie transformacji
Dochody z CBAM mogą wspierać rozwój niskoemisyjnych technologii i pomoc dla sektorów szczególnie narażonych na wzrost kosztów.
📆 Eurobarometr: 85% Europejczyków uznaje zmiany klimatu za poważny problem.
🔧 Branże energochłonne obawiają się presji kosztowej i utraty konkurencyjności, choć z uznaniem przyjmują pakiet wspierający (Clean Industrial Deal).
🚷 Organizacje ekologiczne krytykują uwzględnienie offsetów międzynarodowych – ich zdaniem grozi to osłabieniem ambicji i rozmyciem odpowiedzialności.
- CBAM zostanie umocniony i prawdopodobnie rozszerzony na kolejne sektory.
- Wzrośnie presja na zbieranie wiarygodnych danych emisyjnych od dostawców spoza UE.
- Przemysł będzie musiał zaktualizować swoje strategie zakupowe, ESG i kalkulacje kosztowe.
Nowy cel −90% do 2040 r. to nie tylko ambitna polityka klimatyczna. To również jasny sygnał: UE buduje zintegrowany system, w którym polityka przemysłowa, podatkowa i klimatyczna są ze sobą spójne.
CBAM staje się jednym z kluczowych instrumentów tej układanki. Dlatego warto nie tylko śledzić jego rozwój, ale już teraz przygotowywać się na jego rozliczeniowy etap od 2026 r.
