Od wielu miesięcy przedsiębiorcy i importerzy z całej Unii Europejskiej oczekiwali na ten moment – ogłoszenie uruchomienia procesu aplikacyjnego o status Autoryzowanego Deklaranta CBAM. Mechanizm Dostosowania Cen na Granicy to jedno z najbardziej przełomowych rozwiązań polityki klimatycznej UE, a jego wdrożenie stanowi kamień milowy w globalnych działaniach na rzecz redukcji emisji dwutlenku węgla. Wraz z rozwojem wdrażania regulacji właśnie pod koniec marca br. Unia Europejska planuje otworzyć rejestrację w celu uzyskania statusu 'Autoryzowanego Deklarującego CBAM’. Podmioty zaangażowane w handel międzynarodowy stają przed kluczowym wyzwaniem tj. dostosowaniem swoich procesów importowych do nowej rzeczywistości regulacyjnej.
Czasu jak zawsze jest niewiele, ponieważ już 1 stycznia 2026 roku rozpocznie się pełne wdrażanie mechanizmu, co oznacza, że firmy, które nie zdążą uzyskać wymaganej autoryzacji, nie będą mogły kontynuować importu produktów wysokoemisyjnych na obszar celny Unii Europejskiej.
CBAM – konieczność czy rewolucja w handlu międzynarodowym?
Mechanizm Dostosowania Cen na Granicy nie jest jedynie kolejnym obowiązkiem administracyjnym, który przedsiębiorcy muszą spełnić. To jedno z najbardziej ambitnych narzędzi regulacyjnych Unii Europejskiej, które ma na celu nie tylko wyrównanie szans producentów unijnych i zagranicznych, ale także wprowadzenie realnych bodźców do dekarbonizacji globalnych łańcuchów dostaw.
CBAM wprowadza wymóg raportowania emisji powstałych w trakcie produkcji importowanych towarów oraz obowiązek zakupu odpowiednich certyfikatów odzwierciedlających koszt emisji CO₂. Uzyskanie statusu Autoryzowanego Deklaranta CBAM to pierwszy i kluczowy krok do pełnego dostosowania się do tych wymogów. Firmy, które nie podejmą odpowiednich działań na czas, znajdą się w sytuacji, w której ich dostawy zostaną wstrzymane na granicach UE, a sama możliwość prowadzenia działalności zostanie znacząco ograniczona.
Kto musi uzyskać autoryzację?
Obowiązek uzyskania autoryzacji dotyczy:
- Importerów z siedzibą w UE, którzy sprowadzają towary objęte CBAM,
- Pośredników celnych, działających w imieniu importerów spoza UE.
Nie jest to rozwiązanie opcjonalne – każda firma, która chce kontynuować import produktów takich jak stal, aluminium, cement czy nawozy, musi uzyskać autoryzację. W przeciwnym razie jej działalność w tym zakresie stanie pod znakiem zapytania.
Proces składania wniosku o status Autoryzowanego Deklaranta CBAM
A. Rejestracja w systemie unijnym
Rejestracja w systemie CBAM to pierwszy krok, który musi podjąć każdy importer. Proces ten obejmuje:
- posiadanie ważnego numeru EORI (Economic Operators Registration and Identification),
- aktualizację danych w oficjalnym rejestrze przedsiębiorców,
- uzyskanie dostępu do dedykowanej platformy rejestracyjnej organu nadzorującego CBAM (np. KOBIZE w Polsce).
B. Przygotowanie dokumentacji
Proces aplikacyjny wymaga zebrania i przygotowania odpowiednich dokumentów, w tym:
- danych rejestrowych firmy (nazwa, adres, numer EORI, klasyfikacja branżowa – PKD),
- szacunków dotyczących importu na lata 2025–2026 (wartość i wolumen towarów),
- historii zgodności celno-podatkowej za ostatnie 5 lat,
- potwierdzenia zgodności podatkowej (brak zaległości),
- danych finansowych przedsiębiorstwa (przychody, zobowiązania, sytuacja finansowa),
- gwarancji bankowej (wymaganej dla nowych firm działających krócej niż 2 lata),
- pełnomocnictwa w przypadku, gdy wniosek składany jest przez pośrednika celnego.
C. Etapy składania wniosku
- Logowanie do systemu – użytkownik loguje się przy użyciu danych firmowych i numeru EORI.
- Wypełnienie formularza – konieczne jest podanie szczegółowych informacji o firmie i planowanym imporcie.
- Załączenie wymaganych dokumentów – pliki muszą być dostarczone w wymaganym formacie.
- Przegląd i weryfikacja – system umożliwia sprawdzenie poprawności danych przed ich finalnym przesłaniem.
- Złożenie wniosku – po zatwierdzeniu formularza wniosek zostaje przesłany do odpowiednich organów unijnych.
Konsekwencje braku autoryzacji
Niedopełnienie obowiązku uzyskania statusu Autoryzowanego Deklaranta CBAM może mieć daleko idące konsekwencje. Firmy, które nie uzyskają autoryzacji do końca 2025 roku, muszą liczyć się z:
- blokadą importu, uniemożliwiającą wprowadzenie towarów na teren UE,
- długim okresem zatwierdzania wniosku, co może prowadzić do przestojów w działalności,
- wysokimi karami finansowymi za naruszenie obowiązków sprawozdawczych.
Wnioski
Wdrożenie CBAM oraz proces uzyskiwania statusu Autoryzowanego Deklaranta to przełomowy moment dla unijnych importerów. Firmy powinny jak najszybciej rozpocząć przygotowania do składania wniosków, ponieważ niewielki margines czasowy na dostosowanie może oznaczać realne trudności operacyjne. Wprowadzenie CBAM to nie tylko wyzwanie, ale także szansa na wprowadzenie bardziej zrównoważonych praktyk biznesowych i dostosowanie się do globalnych trendów dekarbonizacji.
Mechanizm ten nie jest jedynie formalnym wymogiem – to istotny krok ku bardziej przejrzystym i sprawiedliwym warunkom handlu międzynarodowego. Przedsiębiorstwa, które podejdą do tematu z należytą starannością, nie tylko unikną problemów administracyjnych, ale także zbudują silniejszą pozycję rynkową w obliczu przyszłych regulacji klimatycznych.
